واژه PTZ در دنیای امروز دوربینهای مداربسته به یک واژه آشنا و پرکاربرد تبدیل شده است. اما شاید بسیاری از افرادی که این واژه را میشنوند، آشنایی با آن نداشته باشند. در این مقاله قصد داریم تا درباره اینکه دوربین مداربسته PTZ چیست صحبت کنیم، درباره کاربردهای آن بگوییم و از مزایا و معایب این نوع دوربین مداربسته آگاهی کامل داشته باشیم. اما در ابتدا بهتر است بگوییم که PTZ مخفف چیست و چه معنایی دارد.
دوربین PTZ چیست؟
اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که نمیدانید PTZ مخفف چیست باید بگوییم که این کلمه، مخفف Pan Tilt & Zoom است. واژه Panning برای حرکت دوربین به چپ و راست استفاده میشود. واژه Tilting برای حرکت به بالا و پایین و واژه Zoom هم برای زوم کردن استفاده میشود.
با توجه به تعریفی که از این واژه داشتیم، احتمالا تا الان باید فهمیده باشید که دوربین مداربسته PTZ چطور کار میکند. این دوربینها به گونهای ساخته شدند که امکان چرخش به چپ، راست و بالا و پایین را داشته باشد و همچنین بتواند روی سوژه مورد نظر زوم کند. علاوه بر این موارد، دوربین پی تی زد قابلیت کنترل از راه دور را دارد و اپراتور در اتاق مانیتورینگ میتواند با حرکت یک اهرم سه عمل Panning، Tilting و Zoom را انجام دهد.
این نوع دوربین مداربسته معمولاً برای نظارت بر مناطق باز، که نیاز به دید 180 یا 360 درجه دارند استفاده میشوند. بسته به دوربین یا نرمافزار، میتوان آنها را طوری تنظیم کرد که بهطور خودکار فعالیتهای حرکتی را دنبال کنند یا طبق یک برنامه حرکتی از پیش تعیینشده فضا را پوشش دهند.
دوربین گردان یکی از انواع دوربین مداربسته است که کاربردها، مزایا و معایب خودش را دارد. پوشش وسیع، قابلیت خودکاری سازی حرکت، دنبال کردن سوژه و … تنها گوشهای مزایای این دوربین است. همین مزایا باعث شده است که کاربردهای خاصی هم داشته باشد. در ادامه درباره مکانهای استفاده این دوربین صحبت میکنیم.
از PTZ در چه مکانهایی استفاده میشود؟
مکانهایی که در آنها میتوان از PTZ استفاده کرد شامل موارد زیر است:
- ایستگاههای نگهبانی
- سوپرمارکتها
- فرودگاهها
- موزه ها
- ساختمانهای بزرگ و امنیتی
- فضای باز و مناطق بزرگ
همانطور که میدانید این دوربین کاربردهای فراوانی دارد اما در کنار آن مزایا و معایبی هم دارد که در ادامه به معرفی و بررسی آنها میپردازیم.
نمونه دوربینهای PTZ را میتوانید در قسمت زیر مشاهده کنید.
دوربین آی پی داهوا مدل DH-PTZ11204-GN-P
دوربین اسپیددام داهوا DH-SD5A232XA-HNR
دوربین اسپیددام داهوا DH-SD5A245XA-HNR
ویژگی ها و مزایای دوربین های PTZ:
1- میدان دید بزرگ
دوربینهای PTZ برای نظارت بر یک منطقه بزرگ استفاده میشوند و اغلب توصیه میشود که همراه با یک دوربین ثابت برای جلوگیری از شکاف و خلا در پوشش منطقه مورد نظر استفاده شود. بسته به مدل، دوربینها میتوانند در هر نقطهای بین چرخش صفر و شیب کامل 360 درجه یا 180 درجه حرکت کنند. البته نوعی مدل از این دوربین با نام ePTZ وجود دارد که دارای پان و شیب دیجیتال هستند که امکان تنظیم ویدیو پس از ضبط را فراهم میکند، اما کیفیت آن نسبت به مدل مکانیکی از وضوح کمتری برخوردار است.
2- ردیابی خودکار مبتنی بر حرکت
ردیابی خودکار عملکردی است که دوربینهای PTZ را قادر میسازد تا میدان دید خود را برای دنبال کردن خودکار اجسام متحرک تنظیم کنند. مورد استفاده برای این عملکرد معمولا در مناطق ساکت و با حداقل حرکت است. به عنوان مثال در موزهها و در تایم تعطیلی آن میتوان از این ویژگی استفاده کرد.
3- اسکن خودکار مبتنی بر زمان
دوربینهای PTZ را میتوان به صورت Auto-Pilot پیکربندی کرد تا مناطق از پیش تعریف شده را اسکن کرده و در زمان مقرر با حرکت دوربین این فضا را پوشش دهد. در واقع میتوان برای PTZ یک الگوی حرکتی از پیش تعیین شده تنظیم کرد تا فضا را به صورت خودکار پوشش دهد. به عنوان مثال، یک دوربین PTZ را می توان طوری پیکربندی کرد که هر 30 ثانیه یکبار حرکت، شیب یا زوم کند تا مناطق مختلف مورد نظر را ثبت کند.
4- کنترل دوربین از راه دور
دوربینهای معمولی PTZ را میتوان به صورت دستی و از راه دور برای ردیابی فعالیتهای مشکوک تنظیم کرد. این ویژگی به کاربران امکان میدهد میدان دید دوربین را بدون نیاز به رفتن به محل تغییر دهند.
5- قابلیت زوم
اکثر دوربینهای PTZ از زوم اپتیکال پشتیبانی میکنند که برای مشاهده و گرفتن اشیاء دور مانند پلاکها یا چهرهها استفاده میشود. زوم اپتیکال (یعنی: 20x، 30x، 40x) به تقسیم حداکثر فاصله کانونی بر حداقل فاصله کانونی اشاره دارد؛ طبیعتا هر چه عدد بزرگتر باشد، زوم بیشتر می شود.
معایب دوربین های PTZ:
1- دید محدود
دوربین های PTZ به دلیل اینکه حرکت میکنند، مناطقی را که درآن لحظه تحت پوشش دوربین قرار نمیگیرند، را به خوبی پوشش نمیدهد. این موضوع یک مشکل بزرگ است که منجر به شکاف در پوشش میشود. این دوربینها میتوانند به چپ-راست و بالا-پایین حرکت کنند و یا امکان زوم داشته باشند تا منطقه وسیعی را تحت پوشش قرار دهند، اما نه به صورت همزمان.
ممکن است گاهی اوقات مزاحمان از این عیب PTZ استفاده کند و بدون شناسایی از زیر میدان دید دوربین (FOV) عبور کند، بدون اینکه دیده شود.
2- طول عمر کوتاه تر
دوربین های PTZ شامل قطعات متحرک مختلفی از جمله موتورها برای حرکت، شیب، زوم هستند. این قطعات مکانیکی یک عمر مفیدی دارند و به همین دلیل عمر متوسط این دوربینها کمتر از دوربینهای ثابت است. از طرفی به دلیل نرخ بالای خرابی، هزینه تعمیر و نگهداری آنها بیشتر از سایر دوربینهای مداربسته است.
3- نقاط کور نظارتی
همانطور که گفتیم، دوربین PTZ دارای حالت آتو پایلت یا حالت خودکار است. در چنین مواقعی که از حالت خودکار استفاده میشود، دوربین ممکن است بدون توجه به آنچه در میدان دید آن اتفاق میافتد، بهطور پیوسته حرکت کند. راه ایده آل برای استفاده از دوربین PTZ این است که همیشه اپراتوری به صورت دستی دوربین را کنترل کند. اما با این حال اگر اپراتور، دوربین را در موقعیت اشتباه قرار دهد، نقاط کور هنوز وجود خواهد داشت. به خاطر همین وجود نقاط کور نظارتی در این دوربین یک عیب محسوب میشود، حتی با وجود انسان چون خطای انسانی همیشه وجود دارد.
4- هزینه بالا
در بسیاری از موارد، یک یا چند دوربین ثابت (مانند دوربین fisheye) میتواند پوشش بیشتری را با هزینه کمتر در مقایسه با یک دوربین PTZ ارائه دهد. برای مثال، یک دوربین چشم ماهی 4K ممکن است به گونهای پیکربندی شود که همان ناحیه دوربین PTZ را پوشش دهد و اجازه زوم دیجیتال روی فیلمهای با وضوح بالا را بدهد، بدون اینکه خطر موقعیت نادرست دوربین وجود داشته باشد.
5- حساسیت به تاخیر در عملکرد
یک مشکل رایج که بسیاری از دوربینهای PTZ با آن مواجه هستند تأخیر فرمان بالا است. تأخیر در فرمان (command latency) زمان تأخیری است که بین آن اپراتور فرمانی برای تنظیم FOV دوربین صادر میکند تا زمانی که FOV روی مانیتور تغییر میکند. توجه به این نکته مهم است که تأخیر زیاد گاهی اوقات میتواند باعث اختلال در عملکرد کنترلهای PTZ و خارج شدن موتور حرکتی دوربین از چرخ دندهها شود.
6- احتمال خرابی بالا
دوربینهای PTZ اگر به درستی نصب نشوند میتوانند از منظر مکانیکی و قانونی مشکل ساز شوند. از نظر مکانیکی، سخت افزار دوربین اگر به درستی نصب نشده باشد، ممکن است تحت شرایط آب و هوایی متغیر دچار اختلال شود. از جنبه حقوقی، دوربینهای PTZ به دلیل اینکه منطقه وسیعی را پوشش میدهند، اگر به صورت اتفاقی فضای خصوصی را در میدان دیدشان قرار دهند،میتوانند نصاب و مالک را به دردسر بیاندازد.
انواع دوربینهای PTZ
1- دوربین تحت شبکه PTZ:
دوربینهای پروتکل اینترنت (IP) استفاده میکنند را می توان از طریق WiFi یا (PoE) نصب کرد. دوربینهای PTZ وایفای بهصورت بیسیم به یک روتر متصل میشوند اما با این حال، همچنان به منبع تغذیه نیاز دارند. این دوربینها برای جلوگیری از مشکلات مربوط به تاخیر و کیفیت ویدیو، یک اتصال WiFi قوی نیاز دارند.
از طرفی، یک دوربین آیپی PoE از کابل اترنت استفاده میکند که به یک سوئیچ PoE وصل میشود تا برق و اتصال اینترنت را دریافت کند. اتصال به روش اترنت یکی از محبوبترین روشهای اتصال دوربین است.
برای آشنایی بیشتر درباره دوربینهای تحت شبکه پیشنهاد میکنیم مقاله دوربین آی پی چیست را مطالعه کنید.
2- دوربین PTZ بی سیم:
در مواردی که نصب کننده قادر به استفاده از کابل های ویدئویی نباشد، از دوربینهای بی سیم PTZ استفاده میشود که قادر به انتقال ویدئو به صورت بیسیم هستند. معمولاً این کار از طریق WiFi انجام میشود. دوربینهای بیسیم PTZ معمولاً برای نظارت بر فضای باز از راه دور استفاده میشوند، جایی که کابلکشی دشوار یا گران است.
3- دوربین آنالوگ PTZ:
دوربینهای PTZ آنالوگ از سیگنال ویدیویی آنالوگ برای ضبط فیلمهای نظارتی استفاده میکنند و از طریق کابلهای کواکسیال به ضبطکنندههای ویدیوی دیجیتال (DVR) متصل میشوند. دوربینهای امنیتی PTZ آنالوگ معمولاً نمیتوانند دادههای ویدیویی را به تنهایی انتقال دهند و برای پشتیبانی از تبدیل، فشردهسازی و ذخیره فیلم به دستگاه DVR نیاز دارند.
4- دوربین PTZ مخصوص فضای باز:
دوربین های PTZ که در فضای باز نصب میشوند باید بتوانند دماهای شدیدتر و شرایط آب و هوایی مختلفی را تحمل کنند. این دوربینها معمولا دارای بالاترین استاندارد IP و IK هستند که مقاومت خوبی در برابر نفوذ آب، گرد و غبار و ضربه را دارند.
دوربینهای گردان میتوانند به چندین دسته بندی مختلف بیان بشوند. این دوربینها را میتوان از نظر فرم فکتور، روش اتصال، نوع تکنولوژی ساخت و موارد دیگر دسته بندی کرد. به عنوان مثال فرم فکتورهای مختلفی همچون بالت، دام و … برای دوربین پیتیزد وجود دارد.
در صورتی که آشنایی کاملی با انواع فرم فکتور و ظاهر دوربین مداربسته ندارید، پیشنهاد میکنیم مطالب زیر مطالعه کنید:
سوالاتی که قبل از انتخاب دوربین PTZ باید در نظر بگیرید:
- آیا کسی را خواهید داشت که همیشه دوربین را مدیریت کند؟
- آیا فضای ذخیره سازی کافی در اختیار دارید؟ (DVR یا NVR یا هرگونه فضای ابری)
- چه وسعت دیدی را قرار است پوشش دهید؟ (میدان دید؟ تصویر برداری در نور کم؟)
- با چه نوع خطرات زیست محیطی مواجه هستید؟ (دماهای کاری؟ ضد آب؟)
- برای نصب به چه تجهیزاتی نیاز دارد؟
- روش اتصال دوربین به شبکه از چه نوعی است؟ (PoE، WiFi، بی سیم؟)
- به چه مقدار قابلیت پان و شیب نیاز دارید؟
- دوربین در چه محیطی مستقر می شود؟ (داخلی خارجی؟)
- چه نوع دوربینی با نیازهای شما مطابقت دارد؟ (دام یا بالت؟)
در این مطلب سعی کردیم تا درباره این موضوع صحبت کنیم که دوربین PTZ چیست، PTZ مخفف چیست و همچنین درباره کاربردها، مزایا و معایب این نوع دوربین مداربسته صحبت کردیم. در صورتی که قصد خرید این دوربین مداربسته را دارید و نمیدانید که هنگام خرید آن باید به چه نکاتی توجه کنید، کافیست در بخش کامنتها بپرسید یا با کارشناسان ما تماس بگیرید.
